Plot Plan – ارائه دهنده: دکتر قندچی – برای آموختن موارد مورد بحث نیاز است که دوستان در سطح خوبی از مهارت طراحی Piping باشند.این سمینار جزو طراحی Basic از این حوزه است.
همانطور که همگی مستحضر هستید هر پروژه ای طراحی و آماده سازی یک کارخانه یا واحد از سه فاز طراحی مهندسی Engineering ، فاز خرید و تدارکات (Procurement) و ساخت و راه اندازی Construction)) را در بر می گیرد . فاز طراحی مهندسی خود به دو مرحله اصلی Basic design , Detail design تفکیک می شود .
مرحله تولید نقشه چیدمان و یا جانمای تجهیزات یک کارخانه بعد ازمطالعات وکسب اطلاعات اصلی فرایندی و تولید مدارک های اولیه Process شامل Process study & conceptual design P.F.D ، main ٍEquipment list و داشتن اطلاعات محل و نقشه جغرافیای محل پروژه ( توپوگرافی) و شرایط آن (Site condition ) و حتی شرایط اقلیمی و فرهنگی منطقه و نیز الزامات کارفرما در قرارداد نیز لازم و باید مطالعه شود است .جهت طراحی Plot plan طراحان باید اشراف کامل به اطلاعات فرآیندی پروژه داشته باشند و همچنین باید در مورد تجهیزات کارخانه نیازهای فرایندی ؛ نحوه سرویس و نگهداری و احیانا تعمیرات ، و مواردی که باید در دسترس اپراتورها قرار گیرد داشته باشند . این طراحی بهتر است توسط تیم Piping قرار گیرد.
ولی برخی از مدیران امور مهندسی این طراحی را جزو شرح وظایف واحد فرایند می بینند این اشتباه از آنجا ناشی می شود که در IPS-E-PR-190 که مربوط به Spacing and layout میباشد. ای پی اس در حوزه PR یا همان Process دیده است.
در حالی که به سه دلیل بهتر است تیم Piping عهده دار این مسئولیت شوند تنها ذکر یک دلیل کافی است و آن اینکه بعد از تولیت این نقشه وظیف Piping است که بین تجهیزات لوله کشی نماید.
حال اگر واحد فرایند اینکار را انجام داده باشد ممکن است اشراف به نیازهای لوله کشی را ممکن است نداشته باشد لذا طراحی لوله کشی به مشکل خواهد خورد.
تعریف Plot plan:
نقشه ای است که جانمایی یا چیدمان کلیه موارد زیر در آن آورده خواهد شد.
Complete facility with future scope (if any) as per the Project scope is covered in Drawing.
Plant North, True North, wind direction & wind rose (if applicable) are shown. Angle between Plant and True North is shown.
Datum point for plant (relative) co-ordinate system is defined and is located in the S-W corner of the plot (unless a different location is specified in the Project documents).Plant (relative) co-ordinate system is so defined that the co-ordinates within the plot area have positive values. The true geographical co-ordinates (UTM) of the datum point are indicated either at the datum point or in then otes.
Coordinate gridlines are shown, where applicable, along with northing/easting values.
Reference (distances/co-ordinates) with existing facilities is given.
Grade levels for all indicated areas are given and are checked with the Civil grading plan.
Relation of plant grade levels with reference (datum) level (e.g. mean sea level) is indicated.
Security wall/fencing around the plant is shown.
Main gates with security room/guard house are shown.
Separate gates are provided for personnel, trailer tanker & vehicle movement, if applicable.
Separate fencing is provided for restricted areas, e.g. flare stack, pig launcher/receiver, metering station, etc., if applicable.
Emergency exits and assembly points (muster stations) are shown.
Main roads and secondary roads are located with center line and coordinates/locating dimensions. Road and shoulder widths are checked as per project requirements.
Availability of access to heavy equipment for erection purpose is checked.
Adequate access roads are provided around process units and tank farms.
All units/areas are indicated by the respective area code, name or tag, e.g. UTA, Utility Area, Unit-109, etc.
Distances between units are given.
Minimum distances between equipment/buildings/units as per the applicable codes/Project standards are checked (at least for IF issue).
Flare stack is located considering the prevailing wind direction in agreement with HSE.
Sterile zone radius is shown for flare stack and no other equipment is located within this zone.
Safety distance/radius is shown for fired heater/hazardous equipment, if applicable.
Corridors for pipe racks (including structures for expansion loops) and sleepers are shown (dimensions, grid nos. not required).
Major storm water drain trenches and major UG corridors (for UG piping, pipelines, cable trenches, etc.) are shown, as applicable.
Equipment list is given in the drawing (unless otherwise decided for the Project). The list includes at least the major equipment and the same equipmenttag nos. are indicated in the drawing.
Equipment and vendor package outlines are shown and their tag nos. are checked with the project Equipment List /PFDs/P&IDs.
Plant buildings/shelters are shown as blocks (outline periphery only – dimensions not required).
Non-plant buildings (Administration, Canteen, Warehouse, etc.) are shown as blocks, as applicable (outline periphery only – dimensions not required).
Dyke walls are shown around tanks (wherever applicable).
Future requirements (e.g. future units/equipment, expansion area etc.) are provided and clearly marked.
کامل ترین Check box برای یک نقشه Plot plan به شرح بالا است . ممکن است خیلی از موارد بالا برایتان آشنا نباشد که به تدریج در مورد آنها صحبت خواهیم نمود.
در نقشه کشی این نقشه به موارد ذیل دقت کنید:
The drawing border conforms to the Project specifications or Company standards, as applicable.
Drafting conventions e.g. font types/sizes, text styles, line types, coordinate/dimension styles, layer structure, etc. are as per the Project specifications or Company CAD standards, as applicable.Drawing title, drawing number and revision number in the title block are as per the TDR.
Electronic file name is indicated at appropriate location on the drawing.
Revision block contains initials of the originator, checker and approver (both Discipline & Project(
Drawing scale is stated in the title block and graphic scale (bar scale) is shown.
The drawing scale conforms to the Project specifications or Company standards, as applicable.
سوالی که غالبا همکاران ار بنده زیاد می پرسند این است که چگونه مهندسین Piping با توجه به عدم اشراف به مثلا نیازهای سیویل و یا دیگر واحدها این نقشه را جانمایی می کنند
جواب: دو حالت در تیم طراحی اتفاق می افتد
- اینکه تیم طراحی اتود اولیه را زده و سپس به بقیه ای واحدهای مهندسی ارسال و کامنت های آنها را اعمال و سپس ریویژن اولیه را تهیه می کند
- در حین طراحی این جانمایی از واحدهای دیگر مهندسی ، نمایندهای گروه های دیگر مهندسی در دپارتمان Piping حضور پیدا کرده است.
- و به صورت همزمان نظریات خود را اعلام و با کمک هم و به سرپرستی تیم پایپینگ کار صورت می گیرد
انواع Plot plan:
– Overal plot plan
این نقشه گاهی نقشه siteیا نقشه اصلی سایت نامیده میشود. شما میتوانید در این نقشه جاده ها و یا مواردی مانند موقعیت کوه ها و یا دریا را با محل سایت ببیند و یا نام ساختمان های اصلی،پارک ها وخیابان ها ی خارج از کارخانه آورده شده اند.
Unite plot plan
این نقشه Plot plan تقسیم بندی شده غالبا بر اساس Unit بندی شده ای فرایندی در دیاگرامی به نام B.F.D.(Block Flow Diagram) می باشد. این تقسیم بندی جهت سهولت در آدرس دهی می باشد و از آن پس امکان کار به صورت Areawise بین مهندسان می باشد
البته از لحاظ مهندسی این رشته Unit,Area,zone,Phase واژگان متفاوت و کاربردهای ویژه خود را دارند که در اینجا مجالی به صحبت در مورد آنها نیست
نقشه Unite plot plan
این نقشه بزرگنمای شده ای هرکدام از یونیت ها در کی پلان می باشد که مهندسین طراح که باید وظیفه لوله کشی یونیت خود را داشته باشند با این نقشه کار می کنند
این نقشه در شرکت های مشاور مهندسی ایرانی به نام Equipment arrangement drawing بکار می رود
unit plot plan line diagram
این نقشه همان یونیت پلات پلن می باشد ولی با اتود اولیه طراحی Piping معمولا جهت استخراخ First Bill of material و چک کردن موارد اشتباه اولیه
طراحی Plot plan مهارتی است که غالبا در حوزه شرکت های خارجی هم پیمان در قرارداد می گنجد ، مهارتی است Advance که خوشبختانه فرصتی بود که این مهارت را بنده در شرکت خارجی کسب کردم و اطلاعاتی که در اختیارتان قرار می دهم بر مبنای تجربیات آن است هرچند که در سال های گذشته در فصلی از کتابم به آن پرداختم ولی اکنون اشراف بیشتری در آن پیدا کردم
تجهیزات کامل با در نظر گرفتن future scope که طرح آینده پروژه نیز باید در Drawing ها دیده شود.
شمال کارخانه، شمال واقعی، جهت باد و جهت بین شمال پلنت و شمال واقعی نیز نمایش داده شود نقاط مرجع برای پلنت (نسبی) ، سیستم مختصات تعریف شود و در گوشه ی S-W پلات مشخص شود ( مگر اینکه یک مکان متفاوت در مدارک پروژه قید شود.)
شمال کارخانه : Plant north
شمال واقعی : True north
سیستم مختصات پلنت طوری تعیین گردد که مختصات در محدوده ی پلات عددی مثبت گردد.
مختصات کامل جغرافیایی (UTM) نفاط مرجع .
خطوط مختصات نمایش داده شود و در جایی که نیاز است مقادیر شمال و غرب نیز نمایش داده شود.
مرجع ( فاصله و مختصات) با تجهیزات موجود داده شود سطح زمین برای همه ی نواحی مطرح شده داده شود و با پلن سطح زمین بخش سیویل چک شود .
رابطه ی سطوح زمین با سطح نقاط مرجع ( برای مثال حد نسبی دریا) مشخص شود.
دیوارهای امنیتی / فنس های اطراف پلنت نمایش داده شود .
دروازه های اصلی با اتاق انتظامات نمایش داده شود
درهای متفاوتی برای پرسنل (Normal traffic)حرکت ماشین آلات سنگین و تریلر ها و وسایل نقلیه (Heavy traffic) در نظر گرفته شود.
خروج های اضطراری و نقاط مونتاژ (muster stations) نمایش داده شوند.
جاده های اصلی و فرعی با خط محوری و مختصات/ ابعاد مکان نمایش داده شوند. جاده و عرض shoulder آن باید با نیازمندیهای پروژه چک شود .
در دسترس بودن مسیر برای تجهیزات سنگین برای اهداف erection باید چک شود
جاده های دسترسی کافی اطراف یونیت های فرایندی و Tank farm باید وجود داشته باشد.
همه ی یونیت ها / area ها باید با area code مربوطه، اسم یا tag مشخص گردند ، برای مثال UTA, Utility Area, Unit-109 و ….. فاصله بین یونیت ها داده شود.
کمترین فاصله بین تجهیزات / ساختمان ها / یونیت ها بر اساس کد مورد استفاده و یا استاندارد پروژه باید چک شود.
استک فلر با در نظر گرفتن جهت باد غالب و با موافقت HSE جانمایی گردد.
شعاع محدوده ی استریل برای استک فلر باید مشخص شود و هیچ تجهیزی در این محدوده نباید قرار گیرد.
در جلسه اول ذکر شد که مدارک و نیازهای پیش فرض های طراحی این نقشه جانمای چیست ولی در کنار موارد اشاره شده موارد ذیل در معیارهای طراحی (Criteria design) نقش مهمی را دارند
• Process units and capacities.
• A flow diagram indicating the process flow sequence.
• Utility requirement.
• Number of storage tanks and also open storage areas.
• Raw material / product receipt and dispatch philosophy.
• Covered storage required.
• Number of flares (As applicable).
• Grouping philosophy for utilities.
• Non-plant building i.e. Administrative block, laboratory, security workshop, parking space, fire station, canteen, etc.
معیار ها و مشخصه های بالا همگی با نظر و دستور کارفرما به نسبت ابعاد و یا هزینه ای که برای این کارخانه معین گشته است تغییر خواهد کرد.
مورد بعدی که معمولا از قبل معمولا مشخص شده که برگرفته از مطالعات امکان سنجی (Feasibility study ) می باشد مکان پروژه است که توسط کارفرما معین شده ولی ذکر نکات ذیل جهت انتخاب صحیح مکان احداث کارخانه به کارفرمایان خالی از لطف نیست :
Site location, map and area topography, geological and meteorological data.
• Environment condition relative to adjacent properties: proximity to railway, road, airport.
• Soil conditions, prevailing wind direction.
• Source of water supply and the supply point with respect to the plot.
• Electric supply point with respect to the plot.
• Effluent disposal point and other drainages.
• Material transportation-railway entry point approach roads barge or ship dock etc.
• Geographical factors: wind direction, temperature, rain, frequent thunderstorm and earthquake susceptible areas
قوانین کلی که باید در این طراحی به آنها کاملا دقت کرد معطوف به موارد ذیل است
1-Maximum safety
باید تمامي اصول ايمني (Safety) کاملا رعایت شده باشد.مثلا فواصل ایمنی بین تجهیزات که نزدیکی آنها به هم باعث خطر انفجار خواهد شد ، و یا تعیین شعاع های ایمنی جهت موارد خطر آفرین Hazardous radius
2-Cost optimization
بهینه بودن هزینه های اقتصادی ، مثلا با کم کردن فواصل بین تجهیزات و با Piperack به منظور کم کردن هزینه لوله کشی و یا کابل های برق و یا ابزار دقیق
3-Maintenance ability
یعنی با قرار دادن تجهیزات در مکان های که دسترسی مناسب جهت سهولت تعمیرات باشد مثلا گذاشتن Fire heater در منطقه ای که به راحتی یک جرثقیل بتواند جهت در آوردن دودکش به آن نزدیک شود
4-Operation and access space
یعنی داشتن نواحی مناسب جهت رسیدن اپراتورها به تجهیز جهت عملیات لازم آن تجهیز مثلا ناحیه که به راحتی نردبان برای بالا رفتن بهر بردار و ایستادن بر روی سکو بر آن به منظور باز و بسته کردن شیر داشته باشد
5-Construction ability
امکان اینستال و نصب تجهیز در هنگام مرحله ساخت باشد در بسیاری از پروژه ها که به صورت پکیج های چند طبقه ساخته می شوند این امکان گاها به سختی ایجاد می شود
6-Process facility
این مورد بسیار کمک خواهد کرد در آینده و هنگام بهره برداری برای فرایند تولید مثلا لول بندی زمین برای ایجاد جریان های که با کمک جاذبه زمین(flow gravity) حرکت می کنند به منظور حذف تجهیزات جانبی به مانند پمپ و کمپرسور
7-Future Expansion
امکان توسعه و یا طرح های توسعه در آینده یعنی درصدی از طراحی کنونی خالی به منظور پیش بینی امکان توسعه در آینده
نظرات بسته شده اند.