جلسه چهارم Plot Plan Design
ارائه دهنده: دکتر قندچی- با سالم و عرض ادب
همانطور که در جلسه سوم گفتیم یکی از اصول مربوط به طراحی plan Plot طراحی بر اساس تقسیم کلی یک کارخانه به ناحیه های غیرصنعتی و صنعتی می باشد که این دوناحیه باید با یک فاصله ای جلوگیری از خطر که حداقل 05 متر می باشد تفکیک شوند . در جلسه قبل در مورد ساختمان های که در ناحیه غیر صنعتی قرار می گیرند گفتیم.
برچه اساسی این دوناحیه را جانمایی کنیم
- الزام پدافند غیرعامل (نواحی حساس مانند Towers در هنگام جنگ در دسترس راحت جهت تخریب نباشد)
- الزام موارد ایمنی (قرارگرفتن ناحیه غیر صنعتی در جهت رو به بادغالب منطقه وقرار نگرفتن نواحی حادثه ساز نظیر انفجار)
- الزامات موارد Offsite شامل محل جاده ، کوه ، دریا
- الزامات شرایط اقلیمی
توضیح مورد شماره 2 : باد غالب بادی می باشد که در اکثر فصول سال از سمت مشخصی می وزد و این باد در روند جابجایی آتش احتمالی، گازهای سمی و بخارات موثر است، بنابراین یکی از مواردی که باید در زمان طراحی در نظر گرفته شود، جهت باد غالب در محل کارخانه می باشد. طبق کدهای استانداردهای نظیر NFPA و دیگر استانداردها برای ساختمان های مختلف در کارخانه درجه های ایمنی مختلفی تعریف می شود که در ترتیب چیدمان آنها باید به جهت باد غالب توجه ویژه گردد.
بر اساس جهت باد غالب ترتیب و اولویت قرارگیری ساختمانها و واحدهای مختلف به صورت زیر است:
- ناحیه های غیرصنعتی
- نواحی صنعتی ـ ناحیه تولید فرآیندهایی اصلی
- نواحی صنعتی ـ ناحیه تولید فرآیندهای جانبی
- فلر (flare) ـ محل های سوزاندن گازهای زائد
بعد از این تفکیک در ناحیه غیر صنعتی محل درب تردد پرسنل (traffic Normal) نزدیک به جاده ای بیرونی ومحل پارکینک مهمان خارج از درب؛ سپس مسیر جاده road Main که باید به موازات دیوار اصلی و به صورت مسیر بسته باشد. همینطور محل درب تردد کامیون های حمل و نقل Truck که به این درب “Heavy traffic gate” گویند.
نحوه چیدمان ساختمان های غیر صنعتی براساس 251 NFPA وهمینطور Risk Industrial (IRI Insurance ) می باشد. فاصله گذاری بین ساختمانها بر اساس استاندارد انجمن بیمه نفت Oil Insurance Association (OIA)
Plot Plan – ناحیه های صنعتی :
در چیدمان و جانمایی تجهیزات و ساختمان ها و حتی جاده ای ناحیه صنعتی به ترتیب الویت های زیر اقدام خواهیم کرد:
- محل های ورودی خوراک Feed و خروجی محصول Product؛ براساس نوع کارخانه (مشخص شده توسط کارفرما) نقطه ورود (in –Tie) نقطه خروج محصول (out –Tie) می گویند.
- نکته مهم؛ قبل از چیدمان Unitها و تجهیزات اصلی باید مسیر Main Pipeways مشخص شود؛ امشب به این موضوع خواهیم پرداخت.
- تقسیم بندی Unitها براساس درجه ایمنی (zones Safety)
- تقسیم بندی Unitها براساس الزامات فرآیندی
- تقسیم بندی Unitها براساس الزامات نیازهای مصرف برق
همانطور که در روند نحوه چیدمان ناحیه صنعتی عنوان کردیم؛ بعد از مشخص شدن محل های ورودی خوراک و خروجی محصول باید مسیر Main Pipeways مشخص شود. که همگام آن و به موازات آن؛ چیدمان واحدها براساس نیازهای ایمنی وفرایندی و مصرف برق صورت پذیرد.
حال به نکات طراحی این مورد اخیر خواهیم پرداخت:
Main pipeways:
عموما، اکثر آرایشهای افقی همراه با یک سیستم Main pipeways (بستر لوله ها) طراحی می شوند؛ که این Main pipeways نقش شاهراه اصلی را برای تأمین ارتباطات فرآیندی واحد، خطوط تغذیه، لوله کشی تأسیساتی و کابل های برق و ابزار دقیق را ایفا میکند.
بستر لوله ها به دو نوع کلی rack Pipe و یا Sleeper( خواباندن( مورد استفاده قرار می گیرند
Pipe rack:
سازه ای است فلزی یا بتنی که برروی آن لوله ها و کابل ها قرارداده می شوند
Sleeper:
در صورتی که لوله ها بر روی زمین قرار گیرند و با تکیه گاه ها حمایت شوند را می گویند.
Pipe rack:
سازه ای است که میتواند به صورت یک یا چند طبقه ساخته شود. البته کارفرماهای پروژه ها تمایل به داشتن سازه های بتنی دارند، زیرا بتن در برابر آتش سوزی مقاومت باالیی دارد ولی با توجه به این که ساخت سازه بتنی زمان بر خواهد بود، غالبا در طراحی rack Pipe قسمت پایینی سازه از بتن مسلح )جهت تقویت مقاومت کششی( ساخته می شود که ارتفاع این بخش در SPEC پروژه بیان می شود. بخشهای rack Pipe معموال در دهانه های به طول 6 ،9و12 متری واقع میگردند. پهنای rack Pipe بر اساس فاکتورهایی چون مقدار لولهها و کابل ها در مسیر اصلی Pipe Rack (با در نظر گرفتن فاصله مورد نیاز برای توسعه در آینده) ، تجهیزات و مسیر دسترسی واقع شده در زیر Pipe Rack ،یا تجهیزات قرار گرفته در باالی Pipe Rack( اگر موجود باشد) محاسبه میگردد. نهایتا طرحی انتخاب می شود که اقتصادیتر باشد.
Plot Plan – نکات طراحی Pipe Rack:
- معمولا، بستر لوله نوع Pipe rack برای واحدهای فرآیندی و Sleeperها برای تسهیالت Offsite مورد استفاده قرار می گیرند.
- بسترهای لوله در یک راستا باید دارای ارتفاع ثابت باشند. برای تغییر جهت در بستر لوله حتماً تغییر ارتفاع هم باید لحاظ شود.
- اصوال بسترهای لوله یک طبقه دارای ارجحیت هستند، ولی در صورتی که نیاز به طبقات بیشتری باشد، فاصله بین طبقات در یک جهت نباید کمتر از 1220 متر باشد.
- حداقل فاصله بین پشت لوله ها بروی بسترلوله ها 20 میلی متر می باشد حداکثر پهنای بستر لوله 12 متر است که اگر به پهنای بزرگتر از 12 متر نیاز باشد، باید بستر لوله به صورت 2 طبقه طراحی شود. البته پهنای واقعی معادل115درصد پهنای طراحی شده و یا 1 متر بزرگتر از پهنای طراحی شده است. در مواردی که قرار است Cooler Air در قسمت باالی بستر لوله نصب شوند،
پهنای بستر لوله باید بر اساس طول Cooler Air بررسی شود. - در بستر لوله باید از دور زدن در یک سطح جلوگیری شود و برای تغییرات جهت، ارتفاع نیز تغییر کند.
- باید فضای وسیعی برای خطوط ابزار دقیق و کانال های الکتریکی وجود داشته باشد. معموال فضایی معادل 20 درصد برای خطوط ابزار دقیق آینده و کانال های الکتریکی در نظر گرفته می شود.
- حدود25 درصد فضای اضافی روی بستر لوله برای نیاز های لوله کشی در آینده در نظر گرفته می شود. فضای ذکر شده در همه طبقات و در تمام طول بستر لوله در نظر گرفته می شود. پهنای اختصاص داده شده را می توان در صورت نیاز به حداکثر دو قسمت تقسیم کرد.
- یک فضای باز با ارتفاع و پهنای 4 متر در زیر بستر لوله اصلی برای دسترسی و تعمیرات و نگهداری اختصاص داده می شود.
- بستر لوله واقع در خارج از نواحی فرآیندی باید 0 متر باالتر از جاده ماشین رو اصلی قرار گیرد.
- نوع چیدمان و طراحی بستر لوله، به تعداد واحدهای فرآیندی موجود در کارخانه و پیچیدگی فرآیند بستگی دارد.
انواع چیدمان بستر لوله عبارتند از:
- “-بستر لوله ساده”، برای واحدهای فرآیندی کوچک که شامل 2 و یا 3 واحد فرآیندی هستند، مناسب است. این نوع چیدمان در این حالت اقتصادی است و فضای کمی را در بر می گیرد.
2. “-بستر لوله شانه¬ای” نشان داده شده در شکل زیربرای واحدهای فرآیندی پیچیده تر که شامل3 و یا تعداد بیشتری واحدهای فرآیندی هستند، پیشنهاد می شود. در مواردی که واحدهای فرآیندی پیچیده تر هستند، استفاده از بسترهای لوله ساده مناسب نیست، زیرا خطوط جانبی و فلر هم روی بستر لوله عمومی قرار داده می شوند و تعمیرات و نگهداری جداگانه فرآیندهای مختلف و مدیریت جانبی در موارد معمول هم مشکل خواهد بود.
3. “-بستر لوله شانه ای دوتایی” نشان داده شده در شکل زیر ، مدل توسعه یافته بستر لوله شانه ای است که در مواقعی مورد استفاده قرار می گیرد که واحدهای فرآیندی دارای پیچیدگی بیشتر و در مقیاس بزرگتری هستند مثلا در مواردی که 5 تا 10 واحد فرآیندی در کارخانه قرار دارند.
4″-نوع U شکل” در مواردی پیشنهاد می شود که تعمیرات و نگهداری واحدهای مختلف در حالت های پیچیده تر را نمی توان به صورت جداگانه انجام داد. این نوع از بستر لوله را می توان مدل توسعه یافته بستر لوله ساده در نظر گرفت. در این نوع از چیدمان، حتی چند واحد فرآیندی پیچیده هم به صورت یک واحد فرآیندی در نظر گرفته می شود.
امیدوارم مطالب این جلسه مفید و موثر در ابادانی ایرانی پرشکوه باشد
موفق باشید و سربلند
پایان جلسه چهارم
نظرات بسته شده اند.