متن جلسه سوم سمینار “Plot Plan”


ارائه دهنده: دکتر قندچی – با سالم و عرض ادب واحترام. قبل از آغاز جلسه سوم طراحي Plot Plan، با توجه به فرمایشات شما که جاي مشخصي وطبقه بندي شده سمینارها وپرسش و پاسخ ها در دسترس باشد. کانالي همکاران شما راه اندازي کردن و این موارد را منظم در آنجا قرار دادند . قصدمان این است: مطالبي که منحصرا با زحمات این مجموعه تهیه شده و حاصل تجربیات خودمان طي سال ها باشد، ارائه دهیم . مسیر زندگي من یاد گرفتن و وانگیزه آن یاد دادن است
ولا غیر.


دردوجلسه قبل به سرفصل هاي ذیل پرداختیم:

-الزامات عمومي و بنیادي در طراحي این نقشه جانمایي تعریف انواع Plot اهمیت و نقش نقشه جانمایي کارخانه و زمان طراحي آن

و به شرح ذیل رئوس و سرفصل هاي آموزش طراحي plan Plot را دنبال خواهیم کرد.
ابتدا درمورد موارد ذیل نکات و دستورالعمل هاي را خواهیم گفت:

– Plant Security and borders
– Gates
– Roads and access ways
– Buildings

که گمانم در جلسه امروز به اتمام برسد.


سپس به طراحي چیدمان کلي و نحوه ناحیه بندي خواهیم پرداخت. ابتدا کارخانه را به ناحیه غیر صنعني و صنعتي ارایش خواهیم داد. ابتدا الزامات چیدمان ناحیه غیر صتعتي و سپس تحت سرفصل هاي ذیل در ناحیه صنعتي به بحث مفصلي خواهیم پرداخت:

-How to do a plant layout
-Main Pipe ways routing (Sleeper & Pipe rack )
-General arrangement Requirement
-Equipment spacing and safety requirements
-Equipment foundation & Underground requirements
-Equipment maintenance and access requirements
-Equipment firefighting system requirements
-Economical design
-Piping routing study

بعد از پرداختن به موارد ذکر شده که مسیر وروش طراحي است؛ باید در مورد چیدمان و جانمایی و نکات هرکدام از تجهیزات براساس نیازهاي خاص خود به تفکیک صحبت کنیم.

-الزامات قراگیري room Control

-الزامات قرارگیري pit Burn & stack Flare

-الزامات قرارگیري پمپ ها و کمپرسورها

-الزامات قرارگیري انواع مخازن

-الزامات قرارگیري مبدل هاي حرارتي

-الزامات قرارگیري equipment Fire

-االزامات قرارگیري Towers

Plot Plan – نحوه مرزبندي امنیتی از طريق ايجاد ديوار (wall ) يا توری (Fencing)

همه واحدهاي موجود درکارخانه ها باید در داخل یک توري حفاظتي (Fence Security) قرارگیرند .

حداقل فاصله بین توري ها و مرز واحدها باید 02 متر و حداقل فاصله بین فنس ها تا تجهیزات باید 02 متر درنظر گرفته شود.

در خصوص واحدهاي ویژه مانند واحد ذخیره مواد قابل اشتعال، بخار فراگیر و مواد سمي، حداقل فاصله مرزهاي کارخانه تا مراکز انساني نظیر محل هاي بومي، ادارات و مهمانسراها باید حداقل 02 متر باشد.

در جاهاي از مرز بین داخل و خارج کارخانه که لوکس دیداري کافي داشته باشد؛ باید برجکهای دیده بانی به منظور نگهباني تعبیه شود.

Plot Plan – درها (Gates)

در اطراف واحدهایی که امکان انفجار دارند؛ دیواري به اندازه هشتاد سانت تعبیه شود تا پرسنل هنگام حادثه در صورت پناه گرفتن از آسیب در امان باشند.

درها به دودسته جهت عبور پرسنل و وسایل نقلیه تقسیم مي شوند؛ این دو در حتي المقدور باید از هم تفکیک و دور از هم باشند. چراکه نحوه کنترل و بازرسي ورود وخروج این دو باهم متفاوت هستند. سایز استاندارد درهاي استفاده شده در یک کارخانه به صورت زیر است:

درهاي عبور پرسنل یک در (Swing Single) پهناي 0/1 متر
-درهاي عبور وسایل نقلیه دو در (Swing Double )پهناي 8/4 متر

درها باید طوري طراحي شوند که داراي چارچوب محکمي باشند؛ در حالت باز بودن، حداقل خمش در آنها ایجاد شود. عالوه بر این، درها باید داراي لوالاهای مخصوص کار سنگین باشند؛ تا بتوان آنها را به اندازه 182 درجه و یا 02 درجه در هر جهت نسبت به حالت بسته چرخاند. همچنین درها باید مجهز به drop bolts ،صفحات ضرب گیر و نیز تجهیزات قفل کردن باشند.

Plot Plan – جاده ها، راه های دسترسی و پیاده روها (Roads and access ways and walk way)

دسترسي اصلي به اکثر واحدهاي فرآیندي جهت نگهداري و ایمني، توسط جادههاصورت ميگیرد. به طور ایده آل، واحدها باید به فاصله (11 متر) از خط مرکزي جادههاي اصلي plant اصلي قرار گیرد. این امر فضاي کافي براي تخلیه جوي ها و امکانات آتش نشاني را در اختیار ميگذارد؛ و مانع مسدود شدن جادهها، مثال در زمان خارج کردن تیوب هاي مبدل هاي حرارتي ميگردد. به منظور دسترسي به آیتمهایي که نیاز به سرویس دارند یا وسایلي که نیاز به جابجایي جهت تعمیر در خارج سایت دارند، مسیرهاي دسترسی راههاي کمکي باید در داخل واحد تعبیه گردند. فاصله مناسب طبق مشخصات پروژه در جادهها و مسیرهاي دسترسي به منظور جابجایي تجهیزات در نظر گرفته شود. طبق درخواست اغلب کارفرمایان زمین تجهیزات، زمین زیر بستر لوله و زمین هاي اطراف ساختمان ها به منظور نظافت توسط بتن پوشانده ميشود.

نمونه ای از جاده ها در کارخانه
نمونه ای از جاده ها در کارخانه

در خصوص جاده ها و راههاي دسترسي، الزامات زیر باید در نظر گرفته شود:

جاده ها و راه هاي دسترسي باید طوري باشند که موجبات سهولت عبور و مرور تجهیزات سیار را در طول مراحل ساخت، زمان تعمیرات و نگهداري و اطفاء حریق و نیز فرار اضطراري در زمان آتش سوزي فراهم آورند.

اگر در مدارک و مشخصات پروژه مواردي خاص براي جاده ها و راه ها در نظر گرفته شده است این موارد باید با دستورالعمل مهندسین عمران در حوزه جاده ها وطراحي هندسي جاده ها” مطابقت داشته باشد.

لبه جاده هاي دسترسي باید حداقل در فاصله 0 متري از تجهیزات فرآیندي باشد تا از تصادم و برخورد وسایل نقلیه با تجهیزات جلوگیري شود.


راههاي دسترسي در داخل یک کارخانه باید به منظور تعمیرات و نگهداري، موارد اضطراري و نیز براي اطفاء حریق در زمان آتش سوزي تعبیه شوند. سیستم لوله کشي باید طوري کار گذاشته شود که مانع عبور و مرور تجهیزات سیار و متحرک نباشد.

حداقل پهناي راه هاي دسترسي در یک کارخانه به صورت زیر است:


راه هاي دسترسي به وسایل نقلیه در داخل واحدها 4 متر
راه هاي دسترسي پرسنل و پیاده روهاي مرتفع 0/1 متر
پلکان ها )Stairways )و سکوها )0/8) Platforms متر
پیاده روها در محوطه مخازن 0/2 متر
راههاي دسترسيدراطراف تجهیزات جهت تعمیرات و نگهداري 1 متر

حداقل فاصله بالاسری راههای دسترسی یعنی ارتفاع مجازی که وسایل نقلیه مي توانند بار بزنند به صورت زیر است:


8/0 متر باالي راه آهن و یا جاده اصلي
0 متر باالي جاده هاي دسترسي جهت عبور و مرور کامیون هاي سنگین
4 متر جهت عبور و مرور انواع کامیون ها
1/0 متر جهت عبور و مرور پرسنل
7/0 متر باالي راه هاي دسترسي به جرثقیل ها

Plot Plan – ساختمان ها :

از اصول مربوط به طراحي plan Plot طراحي براساس تقسیم کلي یک کارخانه به ناحیه غیرصنعتي و صنعتي ميباشد. در ناحیه غیرصنعتي ساختمان هاي غیرصنعتي؛ نظیر ساختمانهاي اداري، ساختمانهاي مسکوني، انبارها، پارکینگها، رستورانها و بیمارستانها هستند. این ساختمانها و نواحي به دلیل احتیاج به حفاظت بیشتر پرسنل از خطرات مربوط به آتش سوزي و انفجارها، باید در فاصله مناسب و کافي نسبت به تسهیلات پرخطر جانمایي شوند.

ساختمان هاي خدماتي باید نزدیک به ورودي کارخانه و به گونه اي ساخته شوند که دسترسي به جاده عمومي و بزرگراه آسان باشد.

در ناحیه صنعتي ساختمان هاي صنعتي؛ به مانند ساختمان هایي که تجهیزات در آنها قرار دارند (مانند ساختمان هاي کمپرسور)؛ اتاق کنترل، پست فرعي برق و سرپناه اپراتورها، تجهیزات شامل برج ها ـ مخازن؛ پمپها، کمپرسورها و نظیراینها در واحدهاي صنعتي قرار گیرند.

همه ساختمانهاي غیر صنعتي، مانند ساختمان هاي اداري، رستورانها، درمانگاه ها و… باید در بیرون از نواحي صنعتي قرار گیرند.

اتاق کنترل و پست فرعي برق معمولاً در واحد نزدیک جاده به فاصله 11222 میلي متر از تجهیزات قرار داده ميشوند؛ اتاق هاي آنالیز و سرپناه اپراتورها باید نزدیک تجهیزات مورد نظر قرار گیرند.
حداقل فاصله بین ساختمان هاي اداري تا شروع ناحیه اصلي صنعتي12 متر مي باشد. از بین ساختمان هاي مربوط به ناحیه اصلي فرآیندي، اتاق کنترل به منظور دسترسي آسان در نزدیک ترین موقعیت نسبت به ساختمان هاي اداري قرار داده مي شود. همانطور که قبلاً گفتیم نواحي صنعتي از لحاظ عملکرد فرایندي به دو دسته فرایندهاي اصلي و جانبي تقسیم ميشوند.

امیدوارم از موارد گفته شده استفاده برده باشید
پایان جلسه سوم

متن جلسه اول و دوم سمینار “Plot Plan” از دکتر قندچی

متن جلسه چهارم سمینار “Plot Plan” از دکتر قندچی
متن جلسه پنجم سمینار “Plot Plan” از دکتر قندچی
جلسه ششم و هفتم سمینار “Plot Plan” دکتر قندچی

نظرات بسته شده اند.