آشكارسازی و شناسايی شكاف ها در مخزن با استفاده از نمودارهای پتروفيزيكی

چکیده:

دستگاه هاي مقاومتي خصوصاًدستگاه هاي با عمق بررسي كم2در مقابل سازندهاي شكافدار، رفتار مخصوصي از خود نشان مي دهند. دستگاه هاي مخصوص اندازه گيرى همچون نمودارهاى دانسيته و نوترون، تحت تأثير شكاف سازند قرار مى گيرند. منحني تصحيح دانسيته و قطرياب مي تواند شاخصي براي شناسايی شكاف سازند باشد. در مناطقي كه مقدار شكاف زياد است، نمودار صوتي مي تواند سيكل هاي گمشدة زيادي بر اثر سيگنال هاي ضغيف ايجاد كند.


نمودار دانسيته متغير 3در حارت عادى موج هاي آشفته اي از خود نشان مي دهد كه در صفحات شكافدار اين اثر را نشان نمي دهد. دستگاه شيب سنج، يك منحني تشخيص شكاف را ايجاد مى نمايد. دستگاه اشعة گاما در شكاف ها به دليل نمك هاي اورانيوم دار، خاصيت راديواكتيويتة بسيار غيرطبيعي از خود نشان مى دهد.


منحني فتوالكتريك 4مربوط به دســتگاه دانســيته نيز مي تواند، براي شناسايی شكاف ها در چاه هايي كه با گل باريت دار حفاري شده اند، شاخص بسيار خوبي باشد.

دســتگاه تصويرگر ريز سازند نيز دســتگاه جديدي است كه مي تواند براي يافتن وشناسايی شكاف ها از آن استفاده كرد. اما بهترين دستگاه ها براي شناسايی شكاف ها، تصويرگرها (Imagers) هستند. اين تصويرگرها عمق بررسي بسيار پايينى دارند. در گل هاي حفاري پايه آبي بايد از FMI و در گل هاي پايه روغني، از دو دستگاه مكمل OBMI و UBI استفاده كرد. به طوركلي OBMI براي تعيين مشخصات ساختار رسوبي و UBI نيز براى شناسايی شكاف ها و پايداري ديواره، بسيار مناسبند.

واژه های کلیدی:

عمق بررسی پایین؛ نمودار دانستیه متغیر؛ فتوالکتریک؛ تصویر نمایش دهنده دیواره چاه سی ام تی؛ نمودار شناسایی شکاف؛ شیب سنج مقاومت ریز؛ تصویرگر مقاومتی سازند پایه روغنی ؛تصویرگر مافوق صوتی دیواره چاه


مقدمه:


در مخازن هيدروكربورى بسيار مهم است كه بتوان شناسايی شكاف ها و جهت آنها را تشــخيص داد. يكي از كاربردهــاي نمودارگيري تعيين موقعيت شكاف هاســت. در ســال هاي گذشــته، مقاله هاي متعددي در ارتباط با شناسايی شكاف هاي مخزن نوشته شــده اند. اين مقالات شــرح داده اند كه چگونه نمودارهاي مختلف تحت تأثير شكاف ها قرار مي گيرند و چگونه مي توان اين شــكاف ها را آشكار كرد. در اين مقاله سعي شده است، بيشــتر روش هاي شناســايي و آشكارسازي شكاف ها معرفي شوند.


1- شناسايی شكاف ها با دستگاه های صوتی:


بــا توجه به شــكل ،1منحني نمودار صوتي در بيشــتر قســمت هاي حفرة باز چاه، نسبتاً صاف اســت، اما در بعضي فواصل ديگر به صورت مخدوش شــده ظاهر مي شود. قســمتي از منحني قطرياب كه به صورت نامنظــم و مخــدوش اســت، مي توانــد مدركــي براى وجود شــكاف باشــد؛ چراكه ســيال درون شــكاف ها مانع عبور ســيگنال هاي صوتي مى گردد. قطرياب دســتگاه صوتي چهار قطر را اندازه گيري مي كند كه ايــن چهار قطر بنا به اينكه كدام گيرنده و فرســتنده تحت تأثير شــكاف هســتند، با يكديگر تفاوت دارند. چرخش دستگاه، هنگام بالاآمدن، اثر شكاف را از يك گيرنده به گيرندة ديگر را تغيير مي دهد.


2- دستگاه نمایش دهنده دیواره ی چاه:


تصوير نمايش دهندة ديــوارة چاه 5را زمناك و همكاران 6در 1960 ســاختند. اين دســتگاه تصويرى صوتي از ديوارة چــاه، توليد و در آن از يك گيرنده و فرســتنده با فركانس 103مگاهرتز، اســتفاده مى شود و ديواره چاه را اسكن مي كند. انتظار مي رود، شناسايی شكاف ها در ديوارة چاه، به صورت نمايشي سينوسي در تصوير ظاهر شوند.


دستگاه سي ام تي 7 در 1970 به وسيلة شلمبرژه با تشويق شركت شل ســاخته شد. اين وســيله، يك سوند چهار بازويه شيب ســنج دارد كه به جاي الكترودهاي روي بالشــتك، گيرنده ها و فرستنده هاي صوتي قرار گرفته اند. اين دستگاه ها به صورت تماسي با ديوارة چاه رانده مي شوند. در اين سيســتم، كاهش اندازة ارتفاع انرژي صوتي در حضور شــكاف انتظار مي رود. اگر اين شكاف ها به صورت افقي باشند، سيستمي همچون شــكل 2بايد اعمال شود. ســي ام تي كنوني با شدت بيشتري از انرژي در فرســتنده(± 20كيلوهرتــز) عمل مي كند كه در تراك هاي شــلمبرژه، مي تواند به صورت نمايش موجي بررسى شود.

نمودار شناسايي شكاف 8 مربوط به شلمبرژه نوعي دســتگاه شيب سنج مقاومت ريز 9است كه نوع نمايــش اطلاعات آن در محل چاه، متفاوت و بهبوديافته اســت. نمودار FILچهــار منحني مربــوط به يك چهارم مجاور در دهانة چاه را نشــان مي دهد )خاصيت ميكرورزيستيو آن را نمايش مي دهد(؛ درحالي كه گل حفاري از نوع نمكي با مقاومت پايين است.


در اين حال وقتي بالشــتك دستگاه در مقابل شكاف قرار مي گيرد، مقاومــت ظاهري آن كاهــش مي يابد. درجة كاهش نســبي مقاومت به تخلخل و مقاومت ســيال پركننــدة فضاي خالي در مقايســه با مقاومت بالشــتك هاي ديگــر بســتگي دارد. هــر يــك از الكترودهــاي بازوي بالشتك 5ســانتي متر عرض دارند؛ بنابراين كل دستگاه محيطي به اندازة 20سانتي متر )چهار بالشتك( را از ديوارة چاه پوشش خواهد داد.


3- اندازه گیری سرعت صوتی در دیواره چاه:


علاوه بر روش هايي كه در نمودارگيري هاي مرســوم براى شناسايی شكاف ها بكار مي روند، از امواج صوتي نيز استفاده مى شود. روش هاي صوتي چه روش هاى لرزه اى، صوتي يا ماوراء صوت بر مبناي پراكنده شدن و جذب انرژي صوتي در اجزاى مختلف موج موجود در شكل موج كامل است. مطالعات اخير نشان داده است، كاهش انرژي موج استونلي شاخص بسيار خوبي براى يافتن شكاف هاي مرتبط با جريان سيال خواهد بود،

اما هر روشي در نوع كاربرد خود محدوديت هايي دارد. اجزاى مختلف موجود در شــكل موج كه بر اثر انعكاس، انكسار و حالت تبديل بوجود آمده اند، به ســختي از يكديگر جدا مي شــوند. اين الگوهاي مزاحم نيز مي توانند بر اثر وجود مرز لايه ها، نامنظمي هاي ديوارة چاه و شــكاف ها ايجاد شــوند.


مي توان با استفاده از اختلاف در زمان Δtبين فرستنده و گيرنده در امواج متراكم، برشي و استونلي، بين مرز لايه ها، نامنظمي ديوارة چاه و شكاف ها را از يكديگر تشخيص داد.


1-3- مزاحمت در شکاف ها:


مزاحمت هاي ديده شده در شكل هاي موج صوتي به سه طبقة عمده دسته بندي مي شوند:

  1. مزاحمت هاي ايجادشــده از موجهاي منعكس بر اثر ناپيوستگي در سازند يا ديوارة چاه.
  2. شكل و نوع تبديل موج از نوع Aبه نوع .B
  3. جفت شدن شكاف ها.


هنگامي كه دســتگاه از يك سطح انعكاس دهنده دور يا به آن نزديك مي شــود، چون مسير موج تغيير مي كند، دســتة نوع اول و دوم مزاحمت ها (اشاره شده در بالا) الگوهاي قابل رؤيت به شكل هاي W، Vو Xدر نمايش VDLاز خود نشان مي دهد. مزاحمت هاى دسته هاي اول و دوم در حالتي كه ناپيوســتگي مرز لاية سازند و بزرگ شدن ستون چاه يا شكاف باشد، ايجاد مي شود، اما دستة سوم فقط در حالت شكاف هاي باز 10رخ خواهند داد.

شناسايی شكاف

قطرسنج صوتى
شناسايی شكاف

دستگاه نمايش دهندة محيطى صوتى


2-3- چند مثال:


مثال اول:


شكل 3نمايشي از نمودار Δtمربوط به فرستنده- گيرنده است كه به زياد شــدن قطر ستون چاه مربوط است. نمونه براي موج متراكم به همان شكل است كه انتظار مي رود.
بايد توجه داشــت كه Δtفرســتنده ) (TΔtهنگامي كه دســتگاه به قســمت قطورتر نزديك مي شود، ســريع تر )كمتر( خواهد شد و سپس
هنگامي كه از آن دور مي شود، بيشتر يك تقارن اريب شكل نيز براي Δt گيرنده ) (RΔtمشخص شده است].


مثال دوم:


شــكل 4نمودار حاصــل از يك شــكاف عمودي با عــرض كمتر از 0/5mm كه در شــكل 5در يك مغزه نشان داده شده است را نشان مي دهد.اين شكاف به طورناگهاني در يك لاية نازك ماسه سنگ قطع مي شود.

شناسايی شكاف
شناسايی شكاف

افزايش قطر ديوارة چاه


مثال سوم:


قدرت اين روش، در بهترين حالت در شــكل 6بيان مى شــود. در اين حالت يك شــكاف پيچيدة عمودي موجود اســت كــه به طورجزئي در قسمت بالا پر شده و در قســمت وسط نيز بسته شده )همانطور كه بوسيلة اختلاف كم در Δ tاســتونلي نشان داده شده است( و در قسمت پايين نيز مجدداً شكاف باز است.

شناسايی شكاف

شكاف باز عمودى بسيار نازك
شناسايی شكاف

شكاف عمودى طويلى كه در بعضى نقاط پر شده است


مثال چهارم:


در شكل 7يك شــكاف عمودي با عرض كمتر از ،0/5 mmاما باز نشان داده شده اســت. مي توان اين شكاف را با شكاف موج در شكل8
ًدرصد پر شــده است، مقايسه كرد. در شكافي كه كاملا100 كه به طور بسته و پر است، هيچ اثري ازΔ tهاي استونلي و متراكم ديده نشده است، اما اختلاف ناشي در Δ tبرشي آن ديده مي شود.


مقاومت مخصوص جانبی:


شــكل 9مثالي از شناسايی شكاف با اســتفاده از منحني Peاز نمودار دانســيته اســت. از 1973يكي از مؤثرتريــن روش ها براي يافتن
شــكاف ها در ســازندهاي ســخت، اســتفاده از دســتگاه هاي مقاومتي(DLL/MSFL)بوده اســت. تغييرات تند و نامنظم قرائت هاي ،MSFL به عنوان شــكاف تفسير شــده اند. از طرف ديگر وقتي بالشتك MSFL در مقابل يك ناحية ســخت و متراكم قرار مي گيرد، هر سه منحني LLS و LLDو MSFLمنطبــق بر هم قرار خواهنــد گرفت.

البته قبل از اينكه دســتگاه MSFLاختراع شود، از دســتگاه هاي مقاومت ميكرو 11استفاده مي شد كه با ورود دستگاه MSFLنمايش سريع و تفسير سريع 12به راحتي انجام شــد، اما نــگاه به تركيــب نمودارهاي DLL/MSFLرانده شــده در ســازندهاي ســخت و متراكم هيدروكربن دار مخازن شــكافدار در قسمت هاي مختلف جهان نشان داده است كه در مقابل نواحي شكافدار بين دو منحني مقاومتي جدايي زيادي ايجاد مي شود.

نفوذ در مخازن شــكافدار مي تواند عميق باشــد. بــراي مثال در حالت هايي كه حفاري با هرزروي شــديد همراه اســت، اين نفوذ باعث مي شــود تودة ســنگ با تراوايي و تخلخل كم اطراف شــكاف ها، نفوذ كم و خالي از گل آب حفاري داشــته باشــد. بعضي از سيستم هاي نفوذ گل حفاري در آناليز نمودارها كاملا قابل قبول هســتند. هنگامي كه متة حفــاري منطقة شــكافدار را حفــاري مي كند، گل حفــاري يا آب گل حفاري به درون شــكاف هاي باز نفوذ كرده و بلوك ماتريكس ســازند به دليل نفوذ بيشــتر، اتصــال كوتاه را براى گل حفــاري فراهم مى كند.

شناسايی شكاف

شكاف باز عمودى با اندازة كمتر از 0/5ميلى متر
شناسايی شكاف
نمودار دانسیته


منطقة اشغالي در سازند شكافدار كه تراوايي پاييني دارد، با ناحية اشغالي در ماسه ســنگ ها با تراوايي بــالا متفاوت خواهد بود. وقتي كه نســبت نمك گل حفاري به نمك آب ســازند زياد باشد، جدايي ايجادشده بي منحني هاي مقاومتي علامتي اســت كه هيدروكربن از شكاف ها جابه جا شده اند. شكل 10نمودار DLL/MSFLاست كه در سازند آهكي سختى رانده مى شود. قسمت بالاي سازند، سخت و متراكم و قسمت تحتاني آن به شــدت شكافدار است كه هيدروكربن دارد. رفتار سه دستگاه مقاومتي مي تواند با روش پايين توضيح داده شود.

شناسايی شكاف

شكاف عمودى طويل بسيار نازكى كه كاملا پر شده است
شناسايی شكاف

نمودار مقاومت جانبى و تماسى – ارزيابى تخلخل شكاف


دستگاه MSFLيا هر نوع دستگاه مقاومتي كه بالشتك دارد، هنگامي كه بالشــتك آن در مقابل شكاف واقع مى شود، به شدت تحت تأثير قرار مى گيرد. عمق بررســي آن به 4اينچ، محدود و حجم موردبررسي سازند كم مي شــود. روگاســيتة ديوارة چاه بر دســتگاه اثر خواهد گذاشت و همين امــر باعث كم شــدن غيرطبيعــي مقاومت خواهد شــد. از طرف ديگر هنگامي كه بالشــتك درون ســتون چاه مي چرخد، ممكن است با يك ناحية متراكم روبه رو شــود كه خــود قرائت هايي با مقاومت بالا را خواهد داشــت (گاهي اوقات حتي بيشــتر از قرائت هاي دستگاه هاي با عمق بررسي بيشتر خواهد داشت.)

همانطور كه مي دانيم هر دو مقاومت جانبي يعني عميق و كم عمق، حجم زيادي از ســازند اطراف ستون چاه را بررســي و آناليز مى كنند. نمودار جانبي عميق بيشــتر تحت تأثير ناحية بكر و نمودار جانبي كم عمق نيز بيشتر تحت تأثير ناحية اشغالي است. اگر ســازند داراي هيدروكربن در شكاف و مقاومت گل آبى برابر مقاومت آب ســازند باشد، آنگاه مقاومت جانبي عميق بيشتر از مقاومت كم عمق خواهد بود و به اصطلاح جدايي مثبت بين آنها ديده خواهد شد.


1-4- مثال:


شــكل 10تركيبي از نمودارهاي SFLو مقاومــت جانبي دوگانه را در يك ســازند آهكي گازي نشان مي دهد. نواحي شكافدار با رفتار اين
نمودارها و جدايي مثبت بين آنها به خوبي قابل تشخيص هستند. نفوذ بايد بــه اندازة كافي عميق باشــد وگرنه ارزيابي بدبينانــه خواهد بود. بهترين نتيجه موقعي كسب خواهد شد كه مقاومت گل تقريباً برابر مقاومت آب سازند باشــد، اما هنگامي كه نمك گل خيلي كمتر از نمك آب سازند باشد، نتايج بسيار عالي خواهند بود.

شناسايی شكاف

رفتار و قرائت غيرمنطقي برخى دستگاه ها در برابر شكاف ها
شناسايی شكاف

نمودارهاى تخلخلى در رسم M
شناسايی شكاف

شكاف ها با كانال هاى اورانيومى در طيف نگار پرتوهاى طبيعى گاما
شناسايی شكاف

تطابق بين گاما و وجود شكاف]


5- اشعه گاما و پتانسیل خودزا:


در نواحي شكافدار بيشتر نمودارهاي SPو همة نمودارهاي مقاومتي كه عمق بررســي كمترى دارند 13مثــل LL8، MSFLو غيره يك رفتار
و قرائت غيرمنطقي با فراز و نشــيب هاي زياد از خود نشــان مي دهند. به كمك اين رفتار حتي مي توان نشــانه اي از موقعيت شناسايی شكاف ها رابه دست آورد. شكل 11نمايشي از اين رفتار است.


با بررســى نمودار طيف نگار اشعة گاماي طبيعي، مي توان نشانة خوبي از شكاف ها بدست آورد. طيف اشعة گاماي طبيعي تركيبي از پتاسيم،40 توريوم و سري اورانيوم است. اصولاً نمودار گاما براى تشخيص شيل ها و رس ها استفاده مى شود، اما وقتي اشعة گاما با جزئيات اجزاى تشكيل دهندة آن بررسي مى شود، مي تواند وجود شــكاف ها را مشخص كند. اورانيوم كه بيشــتر محلول اســت،اغلــب تمايــل دارد با حركت آب ســازند در شــكاف ها قرار گيرد.

شــكل 12چند شــكاف با كانال هاي اورانيومي را در يك طيف نگار نشــان مي دهد. نمودار اشــعة گاما قرائت هايي را نشان مي دهد كه احتمالاً فقط شيل يا نوع سنگي بدون اورانيوم و حاوى توريوم و پتاسيوم است. مطابق شكل 13مقايسة بين پرتو گاما و شكاف ها در سنگ قابل ملاحظه اســت. مي توان ديد كه هرگاه پرتو گاما بيشــتر شود، درصد شكاف ها در سنگ كاهش مي يابد.


6-M-N PLOT


استفاده از رسم M-Nروشي مرسوم براى تشخيص تخلخل ثانويه و نوع ليتولوژي به طورمســتقل از تخلخل است. سه منحني نمودار تخلخلي نوترون، دانســيته و صوتي( براي رســم در اين روش لازم است. پلات M-Nبا محاســبة Nو Mبراســاس كتابچة جدول شلمبرژه يا كتاب هاي چاه پيمايي ديگر رســم مي شــود. شــكاف ها در اين پــلات به صورت تخلخل ثانويه تشــخيص داده مي شــوند كه نمودارهاي هسته اي آنها را آشــكار مى ســازند، اما نمودار صوتي از اين امر ناتوان خواهد بود.

اگر تخلخل هاي مربوط به نمودار دانســيته و نوترون افزايش يابد، ســپس N نيز ثابت خواهد ماند، اما Mبه دليل دانســيتة كمتر ديده شــده در نمودار صوتي در ناحية شكافدار افزايش خواهد يافت. شــكل 15رســم M-Nبراي جورتز و دوول را بــا فواصل منتخب از شكل 14نشان مي دهد. بيشتر اين اطلاعات در اطراف و محدودة كليت تا انيدريت است كه مشخصة چالك هاي شيلي خواهد بود. وجود شكاف ها در نزديكــي منطقة دولوميتــي در نمودار M-Nبه صورت اتفاقي اســت.


حــدود 10نقطه، خارج از مينرالوژي مركزي اند كه لزوماً ناحية شــكافدار اســت با توجه به شكل 14مشخص مى شود، در نمودار دانسيته پيك ايجاد شــده است و تخلخل صوتي و نوترون تقريباً مشابه و يكسان است و نقاط غيرطبيعي در رسم M-Nبر اثر پيك هاي دانسيته ايجاد شده اند.


7- تصویرگر مقاومتی سازند FMI


دستگاه FMIدر مهندسي مخازن و زمين شناسي كاربردهاي زيادي دارد. اين دستگاه براساس مقاومت عمل مي كند. FMIچهار بازو، هشت بالشــتك و 192الكترود دارد. در نمودار خروجي اين دســتگاه نواحي با مقاومــت پاييــن، به صورت ســياه رنگ خواهند بــود. بنابراين در FM شكاف ها به رنگ ســياه هستند. اين دستگاه مي تواند شكاف ها را هم به صورت كميتي اندازه بگيرد و هم جهت آنها را تشخيص دهد.

رسم M-Nبراى ليتولوژى مختلف براي جورتز و دوول با
فواصل منتخب از شكل[

شكاف هاى لايه اى كربناته
انالیز شکاف ها

نمايش FMIدر گسل ها
شكستگى هاى ناشى از عمليات حفارى

نمايش شكاف هاى افقى در تصويرگر
نمایش شکاف ها در تصویرگر FMI و OBMI


اين دستگاه يكي از بهترين و قوي ترين وسيله ها براي آشكارسازي و مشخص كردن شكاف هاســت. همانطور كه از شكل 16پيداست شــكاف ها در نمودار. FMI به صورت سينوســي (به دليل تقاطع صفحة شــكاف با ديوارة چاه) ظاهر خواهند شــد. در شكل هاي 17و ،18به ترتيب شكاف هاي القايي حفاري و لايه اي نشــان داده شده است. در شكل 19مي توان يك گسل كه با FMIآشــكار شــده اســت را ديد. اين گســل طبيعي از N25Eبه S25Wكشيده شــده است. شكل 20نيز يك شكاف افقي كه با دستگاه MIمشخص شده است را نشان مي دهد]


8-تصويرگر مقاومتي سـازند پاية روغنـي(OBMI) 14و تصويرگر مافوق صوتي ديوارة چاه(UBI) 15


اســتفاده از گل هاي روغني در حفاري خطرات عمليات حفاري را به طوراساســي، كاهش و بازدهي را به. نحو محسوسي افزايش مى دهند و درعين حال امكان كاربرد دســتگاه هاي FMIرا نيز از بين مى برند. همين موضوع و اهميت بيش از حد نوع گل حفاري باعث شــد تا دستگاه هاي. تصويرگر جديدي با كاربرد در گل هاي روغني ساخته شوند. دو دستگاه OBMIو UBIحاصل اين تلاش بوده است.
دســتگاه FMIقابليت راندن در گل هاى نمكى را دارد. (فاز غيررسانا بيشــتر از 80درصد اســت).

بنابراين در حالتي كه گل روغنى باشــد از تركيب دســتگاه هاى OBMIو UBIاســتفاده مى شود. دستگاه OBMI چهار بالشــتك و 40الكترود با دقت عمودى 0/4اينچ دارد. در دو انتهاى هر بالشــتك، دو الكترود قــرار دارد كه جريان را به درون گل ارســال مى كنند. در وسط اين بالشتك، دو رديف و در هر رديف، پنج الكترود وجود دارد. اين الكترودها اختلاف پتانســيل ايجادشده در گل را بر اثر اين جريان را اندازه گيرى مى كنند. اين اختلاف پتانسيل براساس فرمول مقاومت زيراندازه گيرى مى شود.


(K=Geometrical Factor) R=K dv/I


خروجــى اين دســتگاه همانند دســتگاه FMIبه گونه اي اســت كه نواحى مقاومت. بالا به صورت روشــن و نواحى با مقاومت پايين با رنگ تيره مشخص مى شود. شكل 21تصوير FMIو OBMIرا نشان مى دهد شكاف ها و جهت آنها به خوبى مشخص است.

بايد متذكر شــد، OBMIهمة شــكاف ها، چه بســته يا باز را. نشــان مى دهد، اما اين دو نوع شكاف را از يكديگر تشخيص نمى دهد. بنابراين بــراى تكميل اطلاعات مربوط به شــكاف ها و وضعيت ديوارة. چاه، بايد دســتگاه ديگرى به نام UBIبــه همراه OBMIدر چاه وارد شــود. اين دســتگاه براساس ارسال موج صوتى با يك ارسال كننده. دورانى (تعداد 180پالــس در هر چرخــش و تقريباً 7/5چرخش در هر ثانيه) به ســمت ديــوارة چاه كار مى كنــد و. دامنه و زمان موج برگشــتى را اندازه گيرى مى كنــد و تصويرى همچون شــكل 22را ارائه مى دهــد. همان طور كه در شــكل 23مشخص اســت، يك شكاف باز با مشــخصه هايي از قبيل مشخصات زير آشكار مى گردد:

الف- داشــتن دامنة پايين صوتي )به صورت تيره رنگ( كه ساختار رسوبي را با زاوية بالايي قطع مي كند؛

ب- ادامه اي مداوم و پيوســته دارد كه در آن تضاد صوتي قوي است (در نمايش. به صورت تضاد رنگي، تيره از رنگ روشن.) اين دستگاه فقط شكاف هاي باز را تشخيص مي دهد. بنابر اين اگر شكافي را OBMIنشان دهد، اما UBIنشان ندهد، پس آن شكاف، شكافي بسته است.


نتيجه گيري


تعدادي از نمودارها مي توانند براى يافتن و شناسايی شكاف ها استفاده شوند. روش هاى مختلف صوتي در بين تك نمودارها روش هاي مناسبي براى شناسايی شكاف ها خواهد بود. دستگاه FMIوسيله اى بســيار قوي براي شناسايی شكاف هاســت. باوجوداين نمودارهاي ديگر مثل ،SPهمة دستگاه هاي مقاومتي با عمق بررسي. كم و طيف نگار اشعة گاما مي توانند نشانه هاي. بيشتري در اين زمينه بدست دهند.

نمودار UBI

بررسى و تحليل شكاف ها در نمودار OBMو ارزيابى بهره دهى شكاف ها


در آناليــز نهايــي بهتريــن راه، اســتفاده و تركيــب چنــد روش شناسايی شكاف هاست. با توجه به مثال هاي ارائه و همچنين موارد
ديگري كه در اينجا بيان نشده اند، در مورد اندازه گيري صوتي اين نتايج گرفته مى شود:

  1. شــكاف هاي باز تغييرات بزرگ و اختلاف خيلي زياد در مقادير Δ tمتراكم، برشــي و اســتونلي ايجاد مي كنند. اندازة ارتفاع شكاف ها،
    براساس اين اختلاف ها مي توانند تخمين زده شوند.
  2. شكاف هاي عمودي بزرگ بر اثر اختلاف هاي زياد در Δ tبرشي است.
  3. شكاف هاي پرشده 16در ً Δ tمتراكم و استونلي، اثر كم و يا اصلا اثرى ندارند، اما اختلاف قابل توجهي در Δ tبرشي توليد مي كنند.
  4. اختلاف Δ tكه بر اثر افزايش قطر چاه ايجاد شده است، الگوي معكوسي از اين شكاف ها را نشان خواهد داد.
  5. مرز لايه ها اثر بسيار كمي در اختلاف هاي Δ tدارد.

تغييرات در ارتفاع شــكل موج ممكن اســت، مــدرك صحيحي براي وجود شــكاف ها باشد، اما تغيير در سرعت هاي ظاهري اطلاعات
مهمي در مورد نوع و اندازة شكاف ها خواهد داد. ارتفاع دقيق و زاوية شــيب شكاف در زمان تركيب اين اختلاف ها با اطلاعات شيب سنج و ،BHTVمي توانند تعيين شــوند. اين روش به كوپلينگ هاي توليدشده از شــكاف حساس اســت و در عين حال حساسيت كمي به مرز لايه ها دارد و مي تواند شكاف ها را از افزايش قطر چاه تشخيص دهد.

نمودارهاي مرســوم دامنه اى در بهترين حالــت فقط به طوركيفي در مورد شكاف ها اطلاعات خواهند داد. درصورتي كه خصوصيت كمي آنها موردنظر است. اين نمودارها دربارة جهت شكاف ها چيزي را نشان نخواهند داد. نمودارهــاي BHTVو ّ FMIمي توانند هم از نظر كميتي و هم از نظر جهت شــكاف، پاسخي در مورد شكاف ها به ما بدهند. در BHTVستون چاه مى تواند با هر مايع يكنواخت بدون گاز مثل آب خالص، آب نمك، نفت يا گل حفاري پر شــود، اما دستگاه FMIفقط در گل هاي پايه نمكي جوابگو است. در گل هاي روغني مي توان از تركيب دستگاه هاي OBMIو UBIاستفاده كرد؛ چراكه OBMIهر دو شكاف باز و بسته را نشان مي دهد.

پس شــكافي كه در هر دو مشــخص است شــكافي باز و شكافي كه در ، OBMIمشخص و در UBIمشخص نيست، شكافي بسته است. آناليز شــكاف در نمودارهــاي مخصوص جانبي و عمق بررســي كم ) (MSFLدر حالتي مطلوب اســت كه مقاومــت گل حدوداً برابر مقاومت آب سازند باشد، اما هنگامي كه نمك گل حفاري خيلي كمتر از آب سازند، باشد، نتايج آن بسيار عالي خواهد بود

نظرات بسته شده اند.